KÖYÜMÜZDE KULLANILAN BAZI MAHALLi SÖZCÜKLER DEN ÖRNEKLER
Aba : Ana anne
Agarti : Süt yogurt gibi maddelerin genel adi
Ahan : Iste
Bedura : Su kabi , kova
Bibi : Halaa
Bildir : Gecen yil
Camus : Manda
Cilcibil : Çiplak
Cücük : Güzel
Cirnak : Kuslarin ayak parmak ucu
Cücük : Küçük yavru civciv
Çar : Bir tür bez çarsaf
Çit : Kadin bas örtüsü
Dadahg : Yemek
Damça: Damla
Debbe : Bakir su kabi
Egis : Demir , tandir karistirici
Esgere : Açik , alenen
Eze : Teyze
Hetircek : Tandirin üzerine yemek pisirmek için konulan demirden araç
Kahan : Çapa yapma , tarlayi yabanci otlardan temizleme
Kelem : Lahana
Kom : Küçük bas hayvan ahiri
Lüle : Musluk
Lenger : Genis yayvan bakir kap
Pahar : Çesme
Purçukli : Havuç
Merek : Samanlik
Saprak : Tokat
Sor : Tuzlu
Surt : Tandirin kenari
Terek : Üzerine kap , kaçak düzmeye yarayan yer
Tesi : Yün egirmeye yarayan araç
Tump : Tarlalarin kenarindaki yükselti
Yosa : Kirmizi toprak , duvarlarin alt kismina sürülür
Yuha : Sig derin olmayan
BEDDUALAR
Aksamlar üstehen kara gele
· Allahin atesi karnahan dola
· Allah kökünü kuruta
· Allah sana uyuz vere, kasinacak tirnak vermeye
· Ayaklarin girila kud olasan
·· Benden sonra gün görüp sefa sürmeyesen
· Bir solukluk olasan
. Elin ayaigin girila da yanahan uzana
· Gezen dert karnina dolsun
· Gidisin olada, dönüsün olmaya
.Oboydan yukari çikmayasan
· Ocagin bata, kapin kitlene
· Ölmeye, itmeye, sürünesen
· Seni gorbagor olasan
· Seni karayola gidesen
· Suratahan baba çika
· Suya sabuna dokunmadan gidesen
· Tandur baslarinda kalasan (bakacak kimsen olmaya,
baskalarina muhtaç olasan)
· Yazin ayrana, kisin yorgana muhtaç olasan
·· Seni nediyim, ne olsan
· Toprak ba?ahan ola
TOLOS'ÇA SÖZLÜK
A-
ANIK : Bismemis ekmek.
ABA: Anne
AGA: Baba
ALAF: Hayvan yemi
ANDER: Kötü sey, pis sey.
ASSUG: Oyun oynanan hayvan kemigi.
AVARA: Bos, issiz.
AYARTMA: Kandirma
AHBUN: Gübre-Sulanabilir tarla.
AZIK: Yolcu Yemegi
ARISTAG: Tavan arasi
-B-
BORANA: Bir Yemek Adi
GELEK : Iri sigir sinegi
BASMALIG: Tezek yapimina ayrilmis bosluk.
BÖCÜK: Böcek
BALAM: Ogul
BAYAHGTAN: Demin biraz önce
BILDIR: Geçen sene, Geçen yil.
BACI: Kiz kardes
BACANAH: Iki bacidan evlenenlerden herbiri.
BUYMAK: Donarcasina üsümek.
BOY: Bir çesit hayvan yemi.
BASMA: Tezek yapimi için, gübrenin yayilip çignenmesi.
BIBI: Hala, Babanin kardesi
BENNEN: Benimle
C-Ç-
CANGIR: Açik mavi renkte gözü olan kimse.
CAMUS: Erkek Manda
CÜMCÜK: Sikmak, cimdik.
ÇALAGAN: Çaylak-Kartal
CULUG : Hindi
CIRNAG: Tirnak-Kedi benzeri hayvan tirnagi
CITTIL?: Saklambaç oyunu
CENDEK: Ölmüs hayvan lesi
CUMURLAMA: Pataklama -Ufalama
ÇINGIL: Koyunlarin boynuna takilan çingirak.
CÜCÜK: Tavuk yavrusu- Civciv
CIBIL: Yoksul, Kimsesiz.
CIRIK: Bez parçasindan yirtilan parça.
CICIG: Süslü, Güzel, iyi
CAVRAMAK: Gayret etmek, Azmetmek.
CILDIK: Elbisenin yirtik etegi
CIRBIT: Gözdeki çapak
ÇASUR: Yemek yapilan bir kokulu ot çesidi.
ÇIMMEK: Yikanmak
ÇETEN: Saman tasinan araca yapilan yanlik.
ÇAR: Çarsaf bas örtüsü
ÇOROS: En az iki çift kosu mali ile çekilen pulluk.
-D-
DASTAR: Hamur konulan örtü
DÖSÜRMEK: Toparlamak, Toplamak, Devsirmek
DIRGEN: Ot, Saman aktarilan kab.
DADAG : Çocuk mamasi
DEBBE : Bakirdan yapilmis kab
DEGIRMI: Yuvarlak
DUVAG: Güveç yada küp kapagi
DÖGMEÇ: Bir çesit yemek
DULUNMAK: Suya dalmak
DADIRGAN: Kuru, bir çesit yaban yemisi
DÜRÜM: Tandir ekmegiyle yapilan burmaç.
DÜGE: Iki yasindaki, disi dana
DODUK: Ayak
DIRCIK : Baldir, Topukla dizin arasinin arkasi
DAG : Seker Pancari
DEHRE: Ufak Balta
DÜGÜRCÜK: Çekilmis bulgurun en incesi
DÜVÜRCÜ: Gelin getirmeye giden..
DADACUG: Ekmege yapilan katik
DIL DIBEGI: Her seye cevap verme, söz altinda kalmayan.
-E-
EMI : Amca
EGIS: Bir ucu yassi, bir ucu
kancali tandir aleti.
EVELIK: Dolma sarilan bir yaprak.
ESGÜK : Noksan
EBEM EKMEGI: Bir kir sebsezi
EVLEK: En ufak ekim sakasi
ERISTE: Yerli Makarna
ENÜK: Hayvan yavrusu-Çocuk
EZGERTMEK: Agirlamak, izzet ikram etmek
EZE: Teyze
ERGISI: Koca-Erkek
EYVETI: Acele Çabuk
ESKÜK ETEK: Kadina verilen isim
EMEN: Bir çesit oyun, Bir is yeri
EVMEK: Ivedilemek
F-
FIZAH: Feryat
FISKI: Kuru ve hayvan gübresi
FENNOS: iyi ve güzel gaz lambasi
FAR?A?: Kötü kadin
FISTIK: At ve esek gübresi
FISKE: En eski lamba türü -Hafif vurma
FISTIKLAMA: Durup dururken çifte atma
FIRT: Yudum
FIR: Kagninin sabit tekerlegi
FIRAK: ayrilik
FERIK: Civcivin biraz büyügü
-G-G-
GANAYAGLI: Zavalli, çaresiz kadin
GEJGERE: Yük tasinilan yayvan araba üstü
GAB: Sigir baglamaya özgü, çubuk
GOT: Bir ölçek
GINCOROP: Tarlada biten bir çesit yemis
GALAGO?: Bir çesit yemek
GADAK: Mandanin yavrusu
GUMBUZ: Yumruk
GADA: Büyük erkek kardes
GIRMAN: Yuvarlak
GOLLUK: Kuyrugu kesilmis
GALIF: Bag kulubesi
GALMAS: Harmanda gençlerin hakki
GUGGI: Bir nevi kus
GAV: Tandir yapilan toprak
GUDUK: Küçük köpek
GALAG: Kubbe seklinde örülmüs tezek yigini
GINDIRA: Kem dokunan ot
GÜMAN : Umut
GESMER: Komik Sakaci
GORUNGA: Hayvan yemi ot,
GANDIRIF : Boyunduruga baglanan kayis
GÜVEÇ: Yemek pisirilen toprak kab
GELBERI: Kül çeken alet
GÜGÜM : Su kaynatilan bogazli kap
GUCUK : Subat ayi
GUGUL: Teknenin dibinde kalan hamurdan yapilan-G-G-
GANAYAGLI: Zavalli, çaresiz kadin
GEJGERE: Yük tasinilan yayvan araba üstü
GAB: Sigir baglamaya özgü, çubuk
GOT: Bir ölçek
GINCOROP: Tarlada biten bir çesit yemis
GALAGO?: Bir çesit yemek
GADAK: Mandanin yavrusu
GUMBUZ: Yumruk
GADA: Büyük erkek kardes
GIRMAN: Yuvarlak
GOLLUK: Kuyrugu kesilmis
GALIF: Bag kulubesi
GALMAS: Harmanda gençlerin hakki
GUGGI: Bir nevi kus
GAV: Tandir yapilan toprak
GUDUK: Küçük köpek
GALAG: Kubbe seklinde örülmüs tezek yigini
GINDIRA: Kem dokunan ot
GÜMAN : Umut
GESMER: Komik Sakaci
GORUNGA: Hayvan yemi ot,
GANDIRIF : Boyunduruga baglanan kayis
GÜVEÇ: Yemek pisirilen toprak kab
GELBERI: Kül çeken alet
GÜGÜM : Su kaynatilan bogazli kap
GUCUK : Subat ayi
GUGUL: Teknenin dibinde kalan hamurdan yapilan ekmek.
GIDIK : Keçi yavrusu
GOBAL: Ucu toparlak sopa
GUZZUK: Kanbur
GABALA: Isi götürü olarak alma.
GÖV?: Damak güveyi
GAGART: Çengel
GALAT: Büyük sirt sepeti
GÜMANLI: Hamile, gebe
GILDIK: Davar pisligi
GIDIK: Çene alti, gerdan
GOGOZA: Topaç
-H-I-I-
HETIRCEK: Tandir izgarasi
HERSE : Gendime ezmesi, Bir yemek
HOGAL: Tastan saçak
HODAG: Çiftçilikte ücretle tutulan usak.
HOLTEGLEMEK: Atmak, Savurmak
HEARGOS: Pullugun açtigi iz
HASIL: Bir çesit yemek
HÖLLÜK: Bebeklerin altina konan toprak
HEREK: Güneslenmek, rahatlamak
HARBI : Hizli çabuk
HIM: Temel
HAÇAN: Madem, mademki
HERK: Sürülmüs tarla
ISLIK: Gömlek
IRAPATA: Tandira ekmek yapistirmaya yarar yastik
IMIRDOLMASI: Bir çesit yemek.
SALINCAK: Çocuklarin sallandigi salincak besik.
HEKAT: Hikaye
K-
KIL: Hamamda kullanilan toprak. Bir çesit ?ampuani
KARTOL: Patates
KAHMUT: Tarlada olan bir çesit yemis
KENGER: Bir çesit bozkir bitkisi
KELMAH: Saman eleyen kalbur
KALUK: Eski Ayakkabi
KORUKTURMAK: Sevkini kirmak, moralini bozmak
KAG: Hosaflik elma kurusu
KURUK: Kisaltilmis tüy
KOP: Kagni arabasinin uzayan tahtasi
KERTI: Bayat
KUD: Geç yürüyen çocuk -Kötürüm
KEFTER: Ihtiyarin çirkini
KOKOÇ: Kusburnunun kurusu
KOTAN: Pulluk
KAVUT : Kavrulmus bugdayin, ügütülmüsü
KÜVLE: Tandirin hava deligi
KAVURGA: Kavrulmus Bugday
KELEM: Lahana
KOPUK: Lahana sapinin yenir tarafi
KERME: Iyi çignenmis, koyun tezegi
KURUT: Topak halinde kurutulmus, yogurt
KIRKIR: Serçe
KURUN: Tastan, su deposu
KERSEK: Sertlesmis toprak parçasi
KURUK: At yavrusu tay
KÜSPE : Bir çesit hayvan yemi
-L-
LOBIYA: Fasulye
LOR: Çökertilmis süt, çökelek
LAZUT: Misir
LALIK: Peltek konusan
LÜLÜK: Çesmenin su akan kismi
LIG: Civig ve derin çamur
LILIG: Tirit hali
LAVAS: Tandirda yapilan ekmek
-M-N-
MOZUK: Bir yillik dana
MALUG: Ganderif kayisini kitleyen toka
MASTA: Sigir sürmeye özgü sopa
MEDEK: Disi Manda
MARABA: Ortakçi
MILTAN: Gömlek
MANTI: Bir yemek
MODUL: Masta, sigir sürmeyen yarar, sopanin ucuna takilan çivi
MAYIS: Yas sigir gübresi
NANEHIR: Evlilik çagina gelmis kiz
MALAMAT: Kusurlarin ortaya çikmasi
MUZ?: Felç vurmasi
-P-R-
PISIK: Kedi
PIHER?K: Soba bacasi
PAHAR: Pinar Çesme
PIRTI: Giyilecek seylerin bütünü
POÇÇUK: En geri, en son
PURÇUKLU: Havuç
PIN: Kümes
PART: Iri yigin halinde
RAPATA: Tandira ekmek yapistirmak için yastik
T-U-Ü-
TANDIR : Gavdan yapilan yere gömülerek içinde ates yakilip ekmek, yemek pisirilen ocak
TEPME : Basmaligda bel küregiyle muntazam kesilen tezek nevii
TAPAN : Ekimden sonra tarlayi düzleyen alet.
TEN: Nem
TAR: Tavuk tünegi, Öküz arabasinda uzun tahta
TAVA BI??S?: Bir çesit hamurisi yemek
TIRHIÇ: Evlerin kapilarina takilan parmaklik
TEZEK: Hayvan gübresinden yapilan yakacak.
TECIR: Mutfak tereginin en alti
TEPÜR : Kulaklar? büyük olan
TEKMÜK: Tekme
TIG: Sürüldükten sonra, harmanda yigilan bugday saman yigini
TU?S : Yumurtaya yatacak tavuk, kivama gelmis tavuk
URUP: Kodun dörtte biri
URBA: Elbise
-V - -Y--Z-
VAHTULI: Bahti açik, talihi yaver
VIYANA: Hayret nidas
YAPMA:May?stan yap?lan tezek
YAMAK : Küçük yag kabi
YAVUSAG: Bit yavrusu
YAYIK: Yogurdu yag ve ayran haline getiren alet
YANSILAMAK: Taklit etmek
YEYLIK: Hafif
YABAN TEZEGI : Kendiliginden yabanda olan tezek.
YEMLIK: Tarlada biten bir çesit ot.
YALAG: Hayvanlarin su içtigi yer
YAZI: Düzlük ova
YAPMA TEZEK: Duvarda kurutulan hayvan gübresi (Elle yapilip, duvara yapistirilir)
ZIRZA: Kapiyi söveye baglayan kol
ZAKAR: Honi
ZAGAR: Iri kafali ve sisman köpek
ZULA: Gizli kasa
ZIRON: Mahalli yemek
